Tamara Łempicka to artystka znana nie tylko ze swoich obrazów. Jej barwne życie osobiste szokowało wielu ludzi i było przedmiotem licznych skandali oraz plotek. Gdziekolwiek malarka się pojawiała, budziła emocje.
Wyraźnie widać, że także dzisiaj ludzie nie pozostają obojętni na Łempicką. Jej obrazy sprzedają się za ogromne pieniądze i wielu kolekcjonerów sporo by dało, byle tylko mieć okazję wzięcia udziału w kolejnej aukcji prac tej niesamowitej artystki.
Tamara Łempicka
Tamara Łempicka jest jedną z najbardziej znanych przedstawicielek nurtu sztuki określanego mianem art deco. Autoportret w zielonym bugatti to najsłynniejsze dzieło artystki i dzisiaj jest wręcz ikonicznym wizerunkiem epoki międzywojennej.
Ta wyjątkowa polska artystka słynęła nie tylko z nowatorskich dzieł sztuki, ale i burzliwego życia osobistego. Przełamała model kobiety zamkniętej w domu i podległej mężowi. Udowodniła tym samym, że kobieta w niczym nie ustępuje mężczyźnie i może (a nawet powinna) realizować siebie na wszystkie sposoby, jakie uzna za odpowiednie.
Największe osiągnięcia Tamary Łempickiej
- Malarka zrewolucjonizowała styl portretowy. Używając małych geometrycznych płaszczyzn o mocnym kolorze, stworzyła fascynujące prace, które każdy natychmiast rozpoznaje. Nie jest łatwo je sklasyfikować, ponieważ zawierają elementy tradycyjnego art deco (np. nagie ciało kobiety), ale także elementy kubizmu i innych ruchów artystycznych początku XX wieku.
- Poprzez swój styl życia Łempicka okazała lekceważenie dla ograniczeń panujących w społeczeństwie jej współczesnym. Była znacznie bardziej wyzwolona niż większość ówczesnych kobiet i nie bała się otwarcie mówić o swoich preferencjach (także seksualnych). Niektórzy uważają Łempicką za jedną z prekursorek feminizmu.
- Łempicka wykształciła charakterystyczny styl malarstwa cechujący się geometrycznymi, fasetowanymi formami kubistycznymi, ale z naciskiem położonym na miękkie modelowanie. Styl ten przyniósł bardziej zmysłowy efekt niż tradycyjny kubizm.
- Jako malarka przedstawiająca akt kobiecy obaliła konwencjonalny układ, w którym naga kobieta jest pokazywana wyłącznie dla przyjemności oglądania przez mężczyzn.
- Była ulubioną artystką bogaczy swoich czasów, a jej popularność utrzymuje się wśród celebrytów do dzisiaj (np. Madonna, Jack Nicholson, Barbra Streisand).
Wydarzenia z życia Tamary Łempickiej
- Tamara Łempicka, według niektórych źródeł, urodziła się w Warszawie 16 maja 1898 roku jako Maria Gurwik-Górska. Inne źródła podają, że artystka urodziła się 11 maja 1895 roku.
- Stuprocentowej pewności w kwestii daty i miejsca urodzin Łempickiej nie ma, ponieważ sama artystka niejednokrotnie manipulowała tą informacją. Chcąc ukryć swój wiek, czasami nawet własną córkę przedstawiała jako swoją siostrę.
- Choć malarka jako miejsce swoich urodzin podawała Warszawę, według niektórych źródeł urodziła się tak naprawdę w Petersburgu lub Moskwie.
- Większość dzieciństwa spędziła u dziadków.
- Pierwszy mąż Łempickiej, Tadeusz, był synem bratanicy Cypriana Kamila Norwida.
- Tadeusza Łempickiego artystka poznała w wieku 14 lat i od razu była bardzo zdeterminowana, by go poślubić. Wyszła za mąż zaledwie kilka lat później, w wieku 17 lat, a ślub był wielkim wydarzeniem towarzyskim.
- 16 września 1916 roku Tamara urodziła córkę, Marie-Christine Łempicką, w późniejszych latach znaną jako Kizette de Lempicka-Foxhall.
- W 1917 roku, kiedy wybuchła rewolucja w Rosji, Tadeusz został aresztowany, a Tamara zaczęła sypiać ze szwedzkim konsulem, by uwolnić ukochanego i móc uciec z nim za granicę.
- Ostatecznie Łempiccy osiedli w Paryżu, ale Tadeusz nie był w stanie utrzymać rodziny. Z tego powodu Tamara wzięła sprawy w swoje ręce i rozpoczęła naukę malarstwa – najpierw u Maurice’a Denise’a, później u André Lhote’a.
- Łempicka była bardziej znana ze swojego libido niż z twórczości artystycznej. Była biseksualna i prowadziła skandaliczne życie miłosne – romansowała zarówno z mężczyznami, jak i kobietami (często ze swymi patronami i modelkami). Nie stroniła też od narkotyków.
- Łempiccy rozwiedli się w 1927 roku. Oficjalnym powodem był egocentryzm i rozwiązły tryb życia artystki. Tymczasem prawda była taka, że Tadeusz chciał ożenić się z Ireną Spiess, córką bogatego przedsiębiorcy, u której boku mógł wieść dostatnie życie.
- W 1929 roku Łempicka straciła bardzo dużo pieniędzy, kiedy upadł jej bank. Na szczęście wielki kryzys przetrwała w dość dobrej kondycji finansowej, ponieważ już wtedy otrzymywała spore kwoty za malowanie obrazów.
- Łempicka przez większość swojego życia żyła w luksusie (nie licząc okresu po ucieczce z Rosji). Nie tylko urodziła się w zamożnej rodzinie, ale też jej drugim mężem był Raoul Kuffner de Dioszegh, bardzo bogaty węgierski baron. Poślubiła go w 1933 roku.
- W 1939 roku artystka opuściła Europę, przeprowadzając się wraz z mężem do Stanów Zjednoczonych.
- Po śmierci barona Kuffnera w 1962 roku Łempicka przeniosła się do Houston w Teksasie, a w 1978 roku (w tym roku ja się urodziłem!) zamieszkała w Cuernavaca w Meksyku, gdzie poznała o 43 lata młodszego od siebie rzeźbiarza Victora Contrerasa.
- Tamara Łempicka zmarła z przyczyn naturalnych 18 marca 1980 roku w Cuernavaca (w wieku prawdopodobnie 82 lat), a jej prochy zostały rozsypane w kraterze wulkanu Popocatépetl.
Ciekawostki o twórczości Tamary Łempickiej
- Swoją artystyczną przygodę rozpoczęła w wieku 12 lat podczas podróży do Włoch, gdzie odkryła włoskich malarzy renesansu. Co ciekawe, w kraju tym znalazła się dzięki symulowaniu problemów zdrowotnych i szantażowi – wymuszała w ten sposób coroczne wakacje we Włoszech, a z czasem także przeniesienie do szkoły w Lozannie.
- Źródła inspiracji Łempickiej to przede wszystkim: włoskie malarstwo renesansowe, sztuka awangardowa (szczególnie postkubistyczna abstrakcja).
- W 1922 roku artystka rozpoczęła naukę w paryskiej prywatnej szkole malarskiej Académie Ranson, a później kontynuowała naukę na Académie de la Grande Chaumière.
- Prace Łempickiej po raz pierwszy zostały wystawione w 1922 roku przez Salon d′Automne. Udało się to dzięki siostrze artystki – Adriannie, która zasiadała w komisji dopuszczającej obrazy na wystawę.
- Lata 20. XX wieku to najlepszy okres w karierze Łempickiej. Z powodu niedomagania męża artystka pracowała po kilkanaście godzin dziennie i właśnie w tym czasie namalowała swoje najważniejsze dzieła.
- Od 1927 roku malarka stosowała francuską pisownię swojego nazwiska – „de Lempicka”.
- Pierwszy zakup dzieła Łempickiej przez instytucję publiczną miał miejsce w 1928 roku, a sprzedany wówczas obraz to portret jej córki Kizette. Stał się on częścią kolekcji Muzeum Sztuk Pięknych w Nantes.
- Po II wojnie światowej malarstwo w stylu art deco przestało cieszyć się poważaniem i Łempicka bardzo straciła na popularności. Jej prace nie zachwycały publiczności, toteż gwiazda ekstrawaganckiej baronowej przygasła.
Tamara Łempicka – moje przemyślenia
Można powiedzieć, że Tamara Łempicka była prawdziwą ikoną lat dwudziestych ubiegłego wieku i właśnie z tym okresem historii sztuki najbardziej się kojarzy. Ilekroć moje myśli krążą wokół dwudziestolecia międzywojennego, prawie zawsze widzę w wyobraźni obrazy Łempickiej.
Na czym polega siła oddziaływania artystki? Zarówno w swoim życiu, jak i w twórczości Łempicka ukazywała nowy obraz współczesnej kobiety: po części femme fatale, po części libertynkę, ale także osobę żyjącą na odpowiednim poziomie – taką, która otacza się pięknymi i wartościowymi przedmiotami.
Twórczość Tamary Łempickiej nieodmiennie kojarzy mi się z bogactwem i nowoczesną arystokracją. Jej styl doskonale pasuje do wizji przyszłości, jakie od czasu do czasu roztaczam przed sobą, zastanawiając się, w jakim kierunku pójdzie nasza współczesna kultura. Myślę, że styl Łempickiej będzie jej ważną częścią.
Tamara Łempicka: cytaty
- Nie liczą się początki, o ile koniec jest dobry.
- Życie jest jak podróż. Spakuj tylko to, co najbardziej potrzebne, bo musisz zostawić miejsce na to, co zbierzesz po drodze.
- Robię, co chcę, i nienawidzę robić tego, co muszę. Nie należę do klasycznego typu ludzi.
- Często mnie pytano: „Dlaczego przedstawiła pani Adama i Ewę jako współczesnych kochanków na tle drapaczy chmur?”. Odpowiedź zdaje się oczywista: dlatego, że od czasów Genesis przeznaczenie tych dwojga kochanków prześladuje ludzkość; ich postacie były od stuleci natchnieniem poetów i malarzy.
- Żyję na marginesie społeczeństwa, a zasady normalnego społeczeństwa nie dotyczą tych, którzy żyją na marginesie.
- Moim celem nie jest kopiowanie. Stwórz nowy styl, wyraź jasne kolory i poczuj elegancję modeli.
- Byłam pierwszą kobietą, która malowała czysto, i to było podstawą mojego sukcesu. Ze stu obrazów moje zawsze będą się wyróżniać. Tak więc galerie zaczęły wieszać moje prace w swoich najlepszych salach, zawsze pośrodku, bo moje obrazy były atrakcyjne. Były precyzyjne. Były „skończone”.
- Malowałam królów i prostytutki. Nie maluję ludzi, ponieważ są sławni. Maluję tych, którzy mnie inspirują i wprawiają mnie w odpowiednie wibracje.
Tamara Łempicka: książki
- Hanna Podgórska, Tamara Łempicka, Łempicka 1898-1980, Firma Księgarska Olesiejuk, 2006 r.
- Praca zbiorowa, Tamara Łempicka, OXFORD Educational, 2006 r.
- Daphné Collignon, Virginie Greiner, Tamara Łempicka, Marginesy, 2019 r.
- Charlotte Jolly de Rosnay, Tatiana de Rosnay, Śladami Tamary Łempickiej. Tamara oczami Tatiany, Rebis, 2019 r.
- Laura Claridge, Tamara Łempicka. Sztuka i skandal, Marginesy, 2019 r.
- Jarosław Molenda, Gorszycielki. Dziewczyny, które łamały tabu i konwenanse, Lira, 2019 r.
- Maria Anna Potocka, Marisa de Lempicka, Tamara Łempicka, Bosz, 2020 r.
- Małgorzata Czyńska, Łempicka. Tryumf życia, Znak, 2020 r.
- Grzegorz Musiał, Ja, Tamara. Powieść o Tamarze Łempickiej, Zysk i S-ka, 2020 r.
- Wikipedia (po angielsku): Tamara Łempicka.
