9 rzeczy o byciu artystą, których w szkole cię nie nauczą

Artysta
Czego artysta musi się uczyć samodzielnie? | Fot. Andrea Piacquadio

Artysta doświadcza w swoim życiu całkiem sporo rzeczy, które wykraczają poza zakres nauczania akademickiego. W większości przypadków jest on więc skazany na samodzielne poszukiwanie wiedzy, by ostatecznie zrealizować swoje marzenia.

Najlepszym nauczycielem jest doświadczenie. Wszelkie teoretyczne rozważania, podręczniki, a nawet wykłady nie zdadzą się na wiele, jeśli człowiek nie zacznie praktykować swojej dziedziny. Nie inaczej jest w przypadku artysty.

Kończąc uczelnię artystyczną, jest on wyposażony w dużą wiedzę oraz nieco doświadczenia. Jeśli jest człowiekiem mądrym, już podczas studiów uczył się nie tylko na sali wykładowej czy w pracowni, ale także w codziennym życiu. Jeżeli natomiast nie grzeszy rozumem… cóż, wejście w dorosłe życie może okazać się dlań szokujące.

Artysta musi to wiedzieć

Istnieje całkiem sporo rzeczy, które każdy artysta powinien wiedzieć. Niektóre można poznać bez problemu. Nad innymi trzeba spędzić nieco czasu, a jeszcze inne wymagają ogromnego samozaparcia i wysiłku.

Nie ulega wątpliwości, że nauczyciele mogą cię nauczyć wielu wspaniałych i pożytecznych rzeczy. Ale z pewnością nie przekażą ci wszystkiego, co musisz wiedzieć, by osiągnąć sukces jako artysta. To nie ich wina. Żaden człowiek (nawet wybitny profesor uniwersytecki) nie doświadczył wszystkiego. Nawet jeśli weźmiemy pod uwagę tylko jego branżę. Nie ma więc możliwości, by ktokolwiek był w stanie nauczyć cię wszystkiego, co potrzebne.

Oto kilka rzeczy o życiu artysty, których nie dowiesz się w szkole.

1. Będziesz pracować na własny rachunek

Co to oznacza? Tylko tyle, że nikt nie da ci wygodnego stanowiska pracy, pensji i ubezpieczenia. Oczywiście, można się załapać na niezłą fuchę w dobrej firmie. Ale bądźmy szczerzy, nie będziesz wówczas mieć pełnej swobody ruchu.

Pracując dla kogoś, musisz mieć świadomość, że twoja kreatywność jest wykorzystywana przy projektach, których specyfikację opracował ktoś inny (twój przełożony lub klient). Choć masz tutaj duże pole do popisu, masz także sporo ograniczeń.

Ostatecznie więc trzeba założyć, że artysta pracuje jako wolny strzelec (freelancer). Musi umieć się reklamować, prowadzić negocjacje, ustalać (i dotrzymywać!) terminy etc. Całkiem sporo pracy jak na kogoś, kto po prostu chce sprzedawać swoje obrazy (lub cokolwiek innego).

2. Zarabianie na życie jako artysta to ciężka praca

Niestety nic nie przychodzi łatwo. Trzeba się naprawdę wysilić. W dodatku osiągnięcie czegokolwiek wymaga całkiem sporo czasu. Przynajmniej w większości przypadków. Osiem godzin pracy dziennie może wystarczyć – albo i nie.

Zapamiętaj. Ludzie odnoszący największe sukcesy, niezależnie od dziedziny, pracują na swój sukces przez długie godziny, dni, a nawet lata. Muszą poważnie zaangażować się w wykonywaną pracę. Artysta tworzący tylko od czasu do czasu nie utrzyma się raczej ze swojej twórczości.

Wytrwałości i ciężkiej pracy nic nie zastąpi. Nawet talent.

3. Jak gospodarować swoimi finansami

Zadziwiająco wielu moich znajomych nie ma pojęcia, jak zarządzać swoim budżetem domowym. Część z nich nawet nie bardzo wie, co takie słowa znaczą. Budżet? Zarządzanie finansami? Inwestowanie? Przecież to zagadnienia dla przedsiębiorców, maklerów czy wszelkiej maści specjalistów ds. finansów. Co to ma wspólnego z artystą?

Ano ma. I to całkiem sporo. Człowiek, który nie potrafi kontrolować własnych przepływów gotówkowych, z pewnością nie będzie miał łatwego życia jako twórca. Prowadząc działalność artystyczną, trzeba podejmować wiele decyzji związanych z pieniędzmi.

Nie namalujesz obrazu, jeśli najpierw nie dokonasz inwestycji w podobrazia, farby i inne przydatne media. Będziesz potrzebować jeszcze więcej rzeczy i możesz wydać na nie całkiem sporo pieniędzy. Możesz też od samego początku świadomie zarządzać swoimi zasobami finansowymi, by nie tracić pieniędzy niepotrzebnie.

Dowiedz się więcej:
8 złotych zasad zarządzania finansami osobistymi, czyli jak zapanować nad własnym życiem.

4. Jak wyceniać swoje prace

Wycena dzieła sztuki, jakie tworzysz, to dość szeroki temat i możesz podchodzić do niego na wiele różnych sposobów. Nie ma jednej uniwersalnej prawdy w tym zakresie, choć istnieją pewne zasady, których warto się trzymać.

Najważniejsze, by być uczciwym w ocenie własnej pracy. Tutaj przecież nie chodzi tylko o zarobienie jak największej kasy w jak najkrótszym czasie. Musisz się szanować, ale to samo należy się odbiorcom twoich prac. Nie traktuj ich jak chodzące portfele, które powinny się rozkładać przed tobą niczym nogi… ekhem…

Warto też znaleźć godnych zaufania ludzi, których opinia jest wartościowa. To powinien być ktoś posiadający odpowiednią wiedzę, ale też szczerą chęć pomagania tobie. Weź pod uwagę to, co mówi. Nawet jeśli się nie do końca zgadzasz, przynajmniej przeanalizuj tok rozumowania tej osoby. To nie uwłacza twojej godności. A może cię nauczyć czegoś ważnego.

Dowiedz się więcej: Wycena dzieła sztuki – podstawowe zasady.

5. Jak się promować

Twoja twórczość nie przyniesie ci pieniędzy sama z siebie. Zanim zaczniesz zarabiać, ludzie muszą się o tobie dowiedzieć. Tak, artysta potrzebuje promocji. Nie wystarczy doskonale malować czy rzeźbić, by odnieść sukces. Trzeba zrobić dużo więcej. Kto się nie promuje, ten… pracuje na etacie, sztuką zajmując się w wolnym czasie.

Na szczęście, obecnie promowanie twórczości nie jest tak trudne jak kiedyś. Mamy przecież Internet! Media społecznościowe dają naprawdę niesamowite możliwości. Jeśli do tego dołoży się własną stronę internetową, artysta zyskuje komplet narzędzi pozwalających mu zaistnieć w świadomości wielu odbiorców.

Jeśli naprawdę zależy ci na zdobyciu klientów, musisz zbudować spójny wizerunek. Stań się marką. Dokładnie tak samo, jak robią to wielkie koncerny. Wbrew pozorom artysta może się bardzo dużo nauczyć od firm działających na rynku.

6. Nawiązywanie relacji z ludźmi

Artyści uwielbiają kontakty towarzyskie. Wydarzenia kulturalne są bardzo ważnym elementem ich pracy. Po części w ten właśnie sposób nawiązują oni relacje biznesowe – dostają zlecenia lub kontrakty. Networking (popularne ostatnio słowo) daje szansę poznawania branżowych profesjonalistów oraz kreuje nowe możliwości, z których artysta może korzystać.

Wielu artystów tworzy ugrupowania, aby promować i wystawiać swoje prace. Zyskują jednak coś więcej: motywację do tworzenia oraz inspirację. Mogą dyskutować o sztuce, rozwijać swoją wiedzę i umiejętności, ale też wzajemnie sobie pomagać.

Niestety nawiązywanie relacji to umiejętność, którą albo się ma… albo nie. Co prawda istnieją pewne sposoby na nawiązywanie kontaktów, ale w szkole cię tego nie nauczą. Tę zdolność musisz rozwijać samodzielnie. W szkole zazwyczaj kładzie się nacisk na indywidualne osiągnięcia. Cały system edukacji (w tym artystycznej) jest skonstruowany w taki sposób, by pobudzać rywalizację z innymi.

7. Jak radzić sobie z krytyką

Nikt nie lubi być krytykowany, a artysta może na to szczególnie źle reagować. Jest zwykle nastawiony na obronę przed tego typu doświadczeniem. To normalna i niemal uniwersalna reakcja. Krytyka nigdy nie jest fajna, niezależnie od tego, czy pochodzi od dobrego nauczyciela, czy od odbiorcy twoich prac.

Jeśli krytyka jest konstruktywna, możesz ją wykorzystać, aby stać się lepszym artystą. Ale to nie zmienia faktu, że możesz mieć problemy z jej przyjęciem. Kiedy więc usłyszysz na temat swoich prac coś, co ci się nie spodoba, dokładnie to przeanalizuj. Może się nauczysz czegoś wartościowego.

8. Kreatywność

Nie da się ukryć, że kreatywność to podstawowa umiejętność w pracy każdego artysty. Chodzi tutaj nie tylko o pomysły na dzieła sztuki, ale także o rozwiązywanie problemów w inny sposób niż powszechnie przyjęty. Artysta to człowiek, który eksperymentuje w celu odnalezienia swojej drogi twórczej oraz rozwijania własnych umiejętności. Bez kreatywności nie ma czego szukać w swoim zawodzie.

Zawsze dbaj więc o swoją kreatywność. Istnieje całkiem sporo sposobów, by ją rozwijać. Niestety, nikt nie przedstawi ci złotego środka. Każdy człowiek ma swoje własne metody; na każdego działa coś innego. Szkoła może ci pomóc w pewnym stopniu, ale to od ciebie zależy, jak wielką kreatywnością będziesz się charakteryzować. Ostatecznie więc musisz pracować nad sobą – wewnętrznie się rozwijać – by kreatywność spełniała swoje zadanie.

9. Nie musisz mieć własnego, unikalnego stylu

To może się wydawać wręcz heretyckim stwierdzeniem, ale chcąc odnieść sukces, nie musisz wyrabiać sobie całkowicie unikalnego stylu. Wcale nie trzeba być kimś wyjątkowym, kogo działalność stanowi prekursorskie dokonania.

Sam fakt bycia w czymś dobrym otwiera drzwi do satysfakcji oraz… pieniędzy. Przykład? Proszę bardzo. W ostatnich latach bardzo popularny jest Krzysztof Heksel – malarz tworzący w stylu nieżyjącego już Zdzisława Beksińskiego. Pan Heksel jest krytykowany za naśladownictwo, brak własnej wizji czy techniki. A jednocześnie odnosi coraz większe sukcesy. Oczywiście mógłbym wymienić jeszcze innych twórców, ale nie będę niepotrzebnie rozwlekał tego wpisu.

Jak widać, bycie szablonowym artystą nie stoi na przeszkodzie w czerpaniu korzyści ze swojej twórczości. Jeśli człowiek poświęci wystarczająco dużo czasu na doskonalenie się w tym, co umie robić – nawet jeśli jest to naśladownictwo – może osiągnąć całkiem sporą popularność.

Osobiście – i pewnie wielu ludzi się ze mną zgodzi – wolę coś, co jest dobrze zrobione, niż coś, co jest unikalne, ale wykonane źle.