Strona Główna › Inspirujący artyści › Banksy – 10 faktów na temat tajemniczego artysty

Fot. Banksy, I can’t believe you morons actually buy this s*** (2007)

Banksy – 10 faktów na temat tajemniczego artysty

Banksy. Legendarny brytyjski artysta street art (graffiti), któremu od lat udaje się utrzymać w sekrecie swoją tożsamość, choć cały świat pragnie ją odkryć. Zgadza się. W XXI wieku nadal można utrzymać tajemnicę na temat swojej osoby.

Człowiek ukrywający się pod pseudonimem Banksy gra według własnych zasad. Choć jest jednym z najbardziej znanych artystów na świecie, jest też... znany najmniej. Prawie wszyscy o nim słyszeli lub widzieli jego prace. Z drugiej strony, nikt nie zna jego prawdziwej tożsamości.

Fascynujące, prawda? Nie mniej interesujące są rzeczy, które Banksy robi. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej o najbardziej enigmatycznym artyście ulicznym na świecie.

Kim jest Banksy?

Tożsamość Banksy'ego cały czas pozostaje tajemnicą i jest przedmiotem wielu spekulacji. W wywiadzie z Simonem Hattenstonem, opublikowanym w czasopiśmie The Guardian (2003), Banksy został opisany jako:

[...] biały mężczyzna, w wieku 28 lat, niechlujnie wyglądający – dżinsy, T-shirt, srebrny ząb, srebrny łańcuszek i srebrny kolczyk. Wygląda jak skrzyżowanie Jimmy Naila i Mike’a Skinnera.

Banksy podobno zaczął tworzyć w wieku 14 lat. Został także wyrzucony ze szkoły i siedział w więzieniu za drobne przestępstwa. Według Hattenstone’a, anonimowość jest dla Banksy’ego niezbędna, ponieważ graffiti jest nielegalne.

W latach 90. XX wieku Banksy mieszkał w Bristolu (w dzielnicy Easton), a następnie przeniósł się do Londynu około 2000 roku.

Uważa się, że Banksy to Robin Gunningham urodzony (prawdopodobnie) 28 lipca 1973 roku w Yate (19 km od Bristolu). Kilku współpracowników i byłych kolegów Gunninghama z Bristol Cathedral School potwierdziło tę pogłoskę.

Inną osobą uważaną za Banksy’ego jest fotograf Steve Lazarides. Twierdzi on jednak, że jest wyłącznie menadżerem artysty i autorem zdjęć do jednej z jego publikacji (Banging Your Head Against a Brick Wall). Lazarides jest właścicielem znajdującej się w Londynie galerii Laz Inc, w której można kupić niektóre prace Banksy’ego. Do fotografa należy również strona internetowa picturesonwalls.com, która ma wyłączne prawo do sprzedaży przedruków prac Banksy’ego.

Co warto wiedzieć o Banksym?

Banksy jest jednym z najbardziej kontrowersyjnych artystów na świecie. Co do tego nie ma wątpliwości. Na temat jego twórczości można by pisać i pisać... ale istnieją pewne fakty, na które warto zwrócić szczególną uwagę.

1. Banksy: ujawniony?

W 2004 roku na Jamajce Banksy został sfotografowany przez Petera Deana Rickardsa, który sprzedał swoje zdjęcie gazecie London Evening Standard oraz zamieścił je na swojej stronie internetowej.

Jak dotąd jest to jedyna znana fotografia przedstawiająca Banksy’ego, choć Steve Lazarides zaprzeczył, że zdjęcie mężczyzny kucającego nad puszką farby w sprayu przedstawia słynnego artystę.

Co ciekawe, fotografia Rickardsa została pokazana znajomym Robina Gunninghama, którzy podobno go zidentyfikowali.

2. Banksy: dziewczynka z balonikiem

Podczas aukcji sztuki współczesnej, która odbyła się w Londynie, w Domu Aukcyjnym Sotheby’s w 2018 roku, Dziewczynka z balonikiem Banksy’ego uległa zniszczeniu chwilę po zakończeniu licytacji. Dzieło przeszło przez umieszczoną w ramie niszczarkę. Niestety urządzenie zadziałało nieprawidłowo, w wyniku czego obraz nie uległ całkowitemu zniszczeniu, jak zaplanował to Banksy. Artysta ochrzcił nowo powstałe dzieło tytułem Miłość jest w koszu.

3. Banksy i Blek le Rat

Banksy był krytykowany za kopiowanie francuskiego artysty Blek le Rat, który na początku lat 80. XX wieku stworzył technikę malowania za pomocą szablonów naturalnej wielkości i używał jej do wyrażania podobnych komentarzy politycznych.

Co ciekawe, Banksy nie zaprzecza, że Blek le Rat ma na niego wpływ:

Za każdym razem, gdy wydaje mi się, że maluję coś choć odrobinę oryginalnego, dowiaduję się, że Blek le Rat również to zrobił. Tyle że dwadzieścia lat wcześniej.

Blek le Rat początkowo nie zgadzał się z tymi, którzy twierdzą, że Banksy skopiował jego dokonania:

Ludzie mówią, że mnie kopiuje, ale nie sądzę. Jestem starym człowiekiem, jest młodym dzieciakiem i jeśli jestem inspiracją dla tak dobrego artysty, bardzo się cieszę. Uważam, że to, co robi w Londynie, przypomina ruch rockowy w latach sześćdziesiątych.

Jednak później w wywiadzie do Graffiti Wars Blek przybrał inny ton, stwierdzając:

Kiedy widzę, jak Banksy tworzy mężczyznę z dzieckiem lub szczury, oczywiście widzę od razu, skąd zaczerpnął pomysł. Jestem zły. Kiedy jesteś artystą, używasz własnych technik. Trudno jest znaleźć technikę i styl w sztuce, więc kiedy masz już własny styl i widzisz, że ktoś go kopiuje, nie podoba ci się to. Nie jestem przekonany do jego uczciwości.

4. Banksy: pieniądze

Banksy zdecydowanie sprzeciwia się kształtowi, jaki przybrał współczesny świat sztuki, kręcący się głównie wokół zarabiania pieniędzy i zabiegania o popularność. Jedna z jego prac przedstawia licytację dzieła sztuki, na którym napisano:

Nie mogę uwierzyć, że kretyni faktycznie kupują ten syf (ang. I can’t believe you morons actually buy this s***).

Praca powstała w 2007 roku i można powiedzieć, że stanowi sedno twórczości Banksy’ego. Idealnie oddaje ogólny ton większości jego dzieł, jest także przykładem konfliktu w ideałach i działaniach Banksy'ego.

Co ciekawe, praca ta została sprzedana w domu aukcyjnym Sotheby’s za ponad 10 tys. dolarów w 2014 roku. Chociaż sprzedaż została uznana za nieautoryzowaną, istnieją podejrzenia, że Banksy ma sposób na czerpanie korzyści ze swojej pracy.

5. Banksy: zabawa z muzyką

W 2006 roku Banksy podmienił 500 sztuk debiutanckiego albumu Paris Hilton w 48 różnych sklepach muzycznych w Wielkiej Brytanii spreparowanymi przez siebie płytami, które zawierały remiksy utworów autorstwa Danger Mouse. Utwory na płycie nosiły nazwy takie jak What Have I Done czy  Why Am I Famous.

Co więcej, okładka płyty została przerobiona w taki sposób, by piosenkarka wyglądała, jakby była naga. W środku znajdowały się kolejne zdjęcia Paris Hilton (np. z doklejoną głową psa) oraz podpisy takie jak:

• 90% sukcesu to po prostu pokazywanie się;
• Każde CD, które kupujesz, sprawia, że jeszcze bardziej jestem poza twoim zasięgiem;
• Za każdym razem, gdy ktoś pyta mnie o samopoczucie, waham się odrobinę za długo;
• Nie będziesz czcić fałszywych bogów;
• Życie nie ma być sprawiedliwe.

6. Banksy: film

Banksy zajmuje się nie tylko sztuką uliczną. W 2010 roku wyreżyserował film dokumentalny pt. Wyjście przez sklep z pamiątkami, opowiadający historię artysty Thierry’ego Guetty. Film ten był nominowany do Best Documentary in the 2011 Academy Awards. Do dzisiaj toczą się dyskusje na temat tego, czy film rzeczywiście został zrobiony przez Banksy’ego.

7. Banksy: street art

Koncepcja "efektu Banksy’ego" rozwinęła się w wyniku artystycznej innowacji tegoż artysty. Termin ten odnosi się do przekształcania sztuki outsiderów w główny nurt kultury; powstał jako odniesienie do sposobu, w jaki twórczość Banksy’ego doprowadziła do wzrostu zainteresowania sztuką uliczną.

8. Banksy: anty

Absurdy współczesnego świata, bieda, wyobcowanie i inne smutne aspekty ludzkiej egzystencji – taka jest treść prac Banksy’ego. Tworzone przez niego murale mają prowokować do dyskusji i wypowiadania się przeciwko szerokiemu zakresowi zjawisk, w tym przeciw konsumpcjonizmowi, faszyzmowi, wojnie czy autorytaryzmowi.

Można powiedzieć, że Banksy sprzeciwia się wszystkiemu, co złe w naszej cywilizacji. Zwraca naszą uwagę na sprawy, obok których często przechodzimy obojętnie, a nawet czerpiemy z nich satysfakcję.

Być może dlatego tak wielu ludzi nie cierpi Banksy’ego. Okazuje się bowiem, że wiele jego prac jest niszczonych czy częściowo zamalowywanych (czasem przez innych artystów).

9. Banksy: odwiedziny w zoo

Trudno uwierzyć w zasięg prac Banksy’ego. Udało mu się nawet wejść do zagrody pingwinów w londyńskim zoo. Wypisał tutaj słowa: We’re bored of fish. Chyba można to przetłumaczyć jako: Nudzimy się rybami, ale zachodzi tutaj gra słów, ponieważ słowo "fish" można również tłumaczyć jako: facet lub gość.

Z kolei w zagrodzie słoni Banksy podobno napisał: Chcę wyjść. To miejsce jest za zimne. Pracownik cuchnie. Nuda, nuda, nuda.

10. Banksy: książki

Banksy opublikował kilka książek, które zawierają zdjęcia jego prac wraz z tekstami. Choć lista jest krótka, na pewno zainteresuje wielu miłośników sztuki (i nie tylko):

• Banging Your Head Against a Brick Wall (2001);
• Existencilism (2002);
• Cut It Out (2004);
• Pictures of Walls (2005);
• Wall and Piece (2007).

Teksty w pierwszych trzech książkach zawierały liczne błędy gramatyczne, często przybierały też mroczny, paranoiczny charakter. Treści te zostały później zebrane w Wall and Piece – przeredagowane w taki sposób, by nadać im mniej prowokujący ton i móc rozpowszechniać na bardziej masową skalę.

Więcej ciekawych informacji znajdziesz na stronie głównej bloga o sztuce.