Sekrety kupowania rękodzieła | Fot. Bob Dmyt
Ręcznie wykonane produkty są doskonałym pomysłem na prezent dla bliskiej osoby. Teoretycznie wszyscy wiemy, że kupować rękodzieło oznacza odnieść ogromne korzyści. Ale czy tak naprawdę jesteśmy świadomi, jakie są zalety kupowania tego typu rzeczy?
Myślę, że należałoby się zastanowić, dlaczego produkty rękodzielnicze są warte kupienia. Nawet jeśli uważasz ten temat za oczywisty, kilka argumentów może cię zaskoczyć. Sam przez wiele lat ignorowałem przedmioty wykonane ręcznie, co teraz uważam za wielki błąd.
Coraz wyraźniej widać, że postępująca mechanizacja produkcji odbiera nam wszystkim coś bardzo ważnego – chociażby poczucie indywidualizmu czy świadomość bogactwa form artystycznego wyrazu.
Na szczęście nie wszyscy ograniczają się do korzystania z masowej produkcji. Rękodzieło przeżywa swój renesans. Wielu ludzi interesuje się rzemiosłem. Być może dlatego, że niesie ono ze sobą bardziej humanistyczną wersję konsumpcjonizmu.
Istnieje wiele korzyści płynących z kupowania produktów ręcznie robionych. Warto je poznać, ponieważ wyroby rękodzielnicze często kosztują więcej niż podobne przedmioty w sklepach oferujących tzw. masówkę. Skoro już mamy wydać konkretną kwotę, powinniśmy wiedzieć, co się z tym wiąże. A zatem...
Oto 10 najważniejszych argumentów przemawiających za kupowaniem rękodzieła. Nie wiem, jak podziałają one na Ciebie, ale mnie to przekonało i dzisiaj jestem usatysfakcjonowanym nabywcą wielu przedmiotów wykonywanych ręcznie.
Cóż jest takiego wyjątkowego w rękodziele? Ano właśnie owa unikatowość – to podstawowy argument, który akurat do mnie bardzo przemawia. Jeśli również jesteś osobą, która ceni sobie posiadanie przedmiotów jedynych w swoim rodzaju, doskonale mnie zrozumiesz.
Nawet produkty tworzone według jednego wzoru różnią się od siebie. Czasami są to jedynie detale, ale fakt to niezaprzeczalny – każdy przedmiot jest unikalny. Nawet coś tak prostego jak malowana ręcznie bombka na choinkę będzie się różnić od wszystkich pozostałych, mimo że opierają się na jednym motywie.
W przeciwieństwie do prezentów, które są produkowane masowo, rękodzieło jest zawsze czymś wyjątkowym. I to jest właśnie jeden z najczęstszych powodów sięgania po tego typu wyroby. Ludzie po prostu lubią mieć coś, co nie pochodzi z fabryki obsługiwanej przez automaty.
W dodatku ręcznie robionych towarów jest zwyczajnie mniej. Ze względu na charakter pracy przy ich tworzeniu nie można ich wykonywać z taką szybkością jak na taśmie produkcyjnej. Nawet jeśli rzemieślnik spędza całe dnie na robieniu podobnych do siebie naczyń lub ozdób – jego możliwości są ograniczone. Poza tym może się zmęczyć i po paru godzinach pracuje nieco inaczej niż na początku dnia.
Te wszystkie czynniki (a zapewne i kilka innych, o których nie mam pojęcia) czynią produkty rękodzielnicze jeszcze bardziej wyjątkowymi.
Olbrzymią zaletą rękodzieła jest dbałość o szczegóły. Rzemieślnik rozumie wartość każdego przedmiotu, jaki tworzy. Wykonuje go więc znacznie uważniej, niż robiłby to pracownik fabryki, gdzie zazwyczaj liczy się ilość.
Jeśli więc pragniesz kupić prezent wykonany ręcznie, możesz mieć pewność, że będzie on odzwierciedleniem kunsztu jego twórcy. Dlatego też warto wybierać produkty tworzone przez uznanych rzemieślników czy artystów. W ten sposób otrzymasz nie tylko wysoką jakość, ale również dodatkową wartość (patrz punkt 3).
Ręcznie robione produkty mogą lepiej zaspokoić potrzeby swoich odbiorców. Często istnieje wręcz możliwość dostosowania kupowanego przedmiotu do wymogów klienta (jeśli masz bezpośredni kontakt z twórcą). To bardzo ciekawy aspekt kupowania rękodzieła, o którym warto pamiętać.
Powszechnie wiadomo (jest to nawet potwierdzone naukowo), że ludzie bardziej cenią przedmioty cechujące się autentycznością bądź wyjątkowością. Im więcej przedmiotów danego rodzaju znajdziemy na rynku, tym mniejszą mają wartość.
Wystarczy porównać ręcznie malowany obraz z wydrukowanym plakatem. Nawet jeśli oba dzieła prezentują się równie dobrze (z wizualnego punktu widzenia), to obraz jest cenniejszy, ponieważ istnieje tylko jeden. Plakat można wydrukować w tysiącach egzemplarzy, więc żaden z nich nie będzie kosztował tyle co obraz (nawet jeśli autor plakatu poświęcił na jego stworzenie tyle samo czasu co malarz).
Ręczna praca jest zawsze mniej wydajna od maszynowej. Nie dziwi zatem fakt, że jest więcej warta. A jej efekty, czyli produkty nie są tak beztrosko wyrzucane przez klientów. O wiele trudniej wyrzucić coś drogiego niż tanią rzecz wyprodukowaną w fabryce.
Jeśli masz produkt wykonany ręcznie, a go nie potrzebujesz, to zanim zaniesiesz go na śmietnik (to by była już ostateczność), prawdopodobnie spróbujesz go najpierw sprzedać. Istnieje przy tym duże prawdopodobieństwo, że znajdziesz nabywcę, ponieważ…
Ludzie uwielbiają rękodzieło oraz dzieła sztuki. Tego typu wyroby są najzwyczajniej w świecie modne. Często zyskują większą popularność niż produkty komercyjne. Firmy – w przeciwieństwie do niezależnych twórców – nie mogą sobie pozwolić na tak szerokie eksperymentowanie. Tutaj liczy się wysoka sprzedaż, więc produkcja jest oparta na sprawdzonych schematach.
Tymczasem rzemieślnik może po prostu wykonać jeden egzemplarz, aby zobaczyć, czy dany produkt wzbudzi zainteresowanie. Niewiele przy tym ryzykuje, a w zamian może przeanalizować kształtujące się trendy i szybko zaprojektować kolekcję, która idealnie się w nie wpasuje. Rzemieślnik jest o wiele bardziej elastyczny.
Internet jest wypełniony ofertami twórców, a ich sprzedaż ciągle rośnie. Nie ma się co dziwić, skoro Sieć umożliwia dostęp do utalentowanych rzemieślników i artystów z całego świata. Tutaj (dosłownie) nie ma granic.
A że rękodzieło to wyroby ponadczasowe, rzadko wychodzą z mody. Dobry twórca zazwyczaj przez wiele lat może liczyć na w miarę stabilną klientelę. Masowo produkowane przedmioty pojawiają się i znikają (np. wraz ze zmianą sezonu), a te robione ręcznie są poszukiwane przez klientów jeszcze długo po wejściu na rynek.
Ten argument nie dla każdego będzie miał znaczenie, ale uważam, że nie można go przemilczeć. To bowiem bardzo ważna sprawa – nawet jeśli nie zastanawiasz się nad wspieraniem lokalnych producentów, a zależy ci tylko na zdobyciu dobrego produktu.
Wielkie firmy płacą zwykle niewielkie podatki (umieją optymalizować koszty). A przecież z podatków są finansowane wszystkie usługi publiczne, jak szpitale, policja, straż pożarna. Im więcej pieniędzy zostanie w twojej gminie, tym lepiej… także dla Ciebie.
Zamiast transferować swoje złotówki do rajów podatkowych, możesz z nich (a raczej z ich części) ponownie odnieść korzyść, w różnej postaci. A jeśli nie ty skorzystasz, zrobi to twój sąsiad, członek rodziny lub przyjaciel.
I jeszcze jedno: wydane przez Ciebie pieniądze trafiają bezpośrednio do osoby, która wykonała zakupiony produkt. Dzięki temu nie tylko będzie miała z czego żyć, ale także zyska szansę na dalszy rozwój swoich umiejętności.
Można śmiało powiedzieć, że kupując u miejscowych rzemieślników i artystów, wspomagasz rozwój swojej lokalnej społeczności na wiele różnych sposobów. A przy okazji nabywasz coś naprawdę wartościowego.
Kiedy kupujesz ręcznie robione prezenty, pokazujesz, że naprawdę zależy ci na obdarowywanej osobie. Aby wybrać właściwy produkt, trzeba poświęcić nieco więcej czasu – zastanowić się i poszukać odpowiedniego twórcy lub sprzedawcy. Nie wystarczy wyskoczyć na chwilę do pobliskiej galerii handlowej.
Poza tym, jak już wspomniałem, rękodzieło zazwyczaj więcej kosztuje. Siłą rzeczy musi to być więc dobrze przemyślany prezent. Szkoda by było stracić pieniądze na coś, co nie trafi w gusta obdarowanej osoby, prawda?
Każdy ręcznie robiony produkt ma swoją historię. Tak samo jak osoba go tworząca. Tutaj chodzi nie tylko o wysiłek i czas poświęcony na pracę, ale też o to, że cały proces twórczy niesie ze sobą opowieść, której częścią możesz się stać jako nabywca.
Na poszczególnych etapach tworzenia produktu pojawia się konieczność podejmowania decyzji. Dlatego zawsze wychodzi coś unikatowego. Ręka nawet najwytrawniejszego twórcy nigdy nie porusza się dokładnie tą samą trasą.
To może się wydać aż nazbyt oczywistym stwierdzeniem. Ale prawda jest taka, że rzemieślnik czy artysta to człowiek – ulega emocjom, ma lepszy lub gorszy nastrój oraz unikalne dla siebie doświadczenia. To wszystko wpływa na efekt finalny jego pracy.
Kupując produkty rzemieślnicze, wchodzisz w interakcję z konkretną osobą. Możesz zadać jakiekolwiek pytanie dotyczące produktu (materiały użyte do jego wykonania, sposób pielęgnacji, a nawet źródło inspiracji). Przecież osoba, która wykonała kupowany przez Ciebie przedmiot, zna go na wylot. Nikt nie może w tej kwestii doradzić lepiej.
I jeszcze jedno: w przypadku rękodzieła wiesz, że producent jest pasjonatem swojego rzemiosła. Każdy przedmiot jest w takim przypadku wykonany z ogromnym zaangażowaniem, a często wręcz z miłością (o tak, znam osobiście takich „miłujących” twórców).
Ja wiem, że nie wszyscy przejmują się ekologią. Ciągłe gadanie o katastrofie klimatycznej może być dla wielu denerwujące. Ale prawda jest taka, że pewnego dnia każdy z nas może odczuć skutki zmian klimatycznych. Dlatego nawet drobna pomoc w walce o środowisko jest na wagę złota.
Produkcja masowa oznacza wielkie obciążenie dla naszej planety, głównie w zakresie pozyskiwania i transportu surowców. Tutaj mamy do czynienia z zakupami w dużych ilościach, co pozwala na obniżanie cen. Niższe koszty produkcji zapewniają większe zyski, a z kolei klientom wydaje się, że kupili coś po okazyjnej cenie.
Ale czy na pewno? Masowa produkcja powoduje pewne dodatkowe koszty, których zwykle nie dostrzegamy:
To najważniejsze koszty. I wszystkie one kiedyś będą musiały zostać pokryte. Po części z twojej kieszeni.
Kiedy więc kupujesz w supermarkecie tani prezent dla ukochanej osoby, nie daj się oszukiwać. On tylko wydaje się tani. Kwota na rachunku wygląda atrakcyjnie. Ale za jakiś czas będzie trzeba do niej doliczyć straty środowiskowe, społeczne i gospodarcze.
Tymczasem ręcznie robione produkty są świetne dla środowiska. Większość z nich nie wymaga fabryki ani dużych ilości surowców. Rękodzieło zazwyczaj powstaje w małych pracowniach i warsztatach rzemieślniczych. Znam zdolnego stolarza pracującego we własnym garażu – to miejsce w zupełności mu wystarcza.
Środowisko to jedno, ale jest coś jeszcze – tzw. zrównoważony rozwój. To także nie jest zbyt popularne pojęcie wśród konsumentów. Wiąże się bowiem z koniecznością bardziej przemyślanego gospodarowania posiadanymi zasobami, co często skutkuje ograniczaniem produkcji.
Zrównoważony rozwój jest jednak potrzebny. Pozwala na budowanie trwałych wartości i wdrażanie strategii koncentrujących się na etycznych i ekonomicznych procesach wytwórczych.
Pamiętaj, że kupując rękodzieło, bierzesz udział we wzmacnianiu zrównoważonego rozwoju lokalnej społeczności, do której należy rzemieślnik lub artysta, z którego pracy korzystasz. Pozwalasz mu utrwalać pozytywne wzorce, a te z czasem mogą okazać się jednym z ważnych czynników, które zadecydują o kształcie przyszłości całego rodzaju ludzkiego.
Wiem, to zabrzmiało nieco pompatycznie. Ale to prawda. Jeśli zagłębisz się w temat, szybko znajdziesz sporo ciekawych informacji. Niektóre mogą cię wręcz zaszokować… ale na tę przygodę wybierz się samodzielnie. Tutaj mam za mało miejsca, żeby wszystko szczegółowo opisać.
Co to znaczy rękodzieło?
Rękodzieło (ang. handmade) to działalność polegająca na wykonywaniu różnego rodzaju przedmiotów, często użytkowych lub ozdobnych, ręcznie lub za pomocą prostych narzędzi. Są to wszelkiego rodzaju produkty, które nie powstały w sposób przemysłowy (tzn. w wyniku masowej produkcji przy użyciu urządzeń mechanicznych).
Rękodzieło obejmuje szeroki zakres dziedzin, takich jak wyroby ceramiczne, tkactwo, rzeźba, wyroby ze skóry, biżuteria, haft, decoupage, origami, różnorodne wyroby z drewna itp. Oczywiście rękodzieło jest ważnym elementem kultury wielu społeczności na całym świecie.
Ważnymi cechami rękodzieła są:
Wspieraniem i popularyzacją rękodzieła zajmuje się Światowa Rada Rękodzieła (ang. World Crafts Council) – międzynarodowa organizacja non-profit założona w 1964 roku z inicjatywy Aileen Osborn Webb [1].
Co to jest rękodzieło artystyczne?
To forma rękodzieła, która kładzie większy nacisk na ekspresję artystyczną i kreatywność niż na funkcjonalność. W przeciwieństwie do tradycyjnego rękodzieła, gdzie priorytetem jest wytworzenie przedmiotów użytkowych, rękodzieło artystyczne często koncentruje się na tworzeniu dzieł o wyjątkowym charakterze artystycznym i eksperymentalnym.
W rękodziele artystycznym wykorzystuje się różnorodne techniki i materiały, a głównym celem jest osobista ekspresja artysty oraz dzielenie się konkretnym przesłaniem. Artystyczne wyroby rękodzielnicze mogą przyjmować formę obiektów dekoracyjnych, instalacji, rzeźb, obrazów, biżuterii artystycznej, czy też nietypowych form wykorzystujących różnorodne medium.
Czy rękodzieło to sztuka?
Tak, rękodzieło może być uważane za formę sztuki. Chociaż tradycyjnie sztuka była często kojarzona z dziełami stworzonymi przez malarzy, rzeźbiarzy i innych artystów pracujących w tradycyjnych mediach, to jednak rękodzieło również odgrywa istotną rolę w świecie sztuki.
Jest ono bardzo często nie tylko wyrazem umiejętności technicznych, ale także kreatywności czy emocji twórcy. Artyści rękodzielniczy mogą tworzyć obiekty zarówno estetyczne, jak i funkcjonalne – a ich prace często mają głębokie znaczenie kulturowe, społeczne lub osobiste. Nic dziwnego, że niejednokrotnie są traktowane na równi z innymi formami sztuki.
Współcześnie coraz więcej galerii, muzeów i instytucji sztuki zaczyna uwzględniać rękodzieło w swoich zbiorach i wystawach, co podkreśla jego miejsce w szerokim spektrum sztuki współczesnej.
Oto kilka czynników, które wpływają na wysokie koszty zakupu rękodzieła:
Ostatecznie cena rękodzieła jest wynikiem kombinacji powyższych czynników, ale także zależy od rynkowych trendów i preferencji klientów. Koszt zakupu przedmiotu wykonanego ręcznie jest zazwyczaj wysoki (choć nie zawsze), ale za to rękodzieło dostarcza wartości daleko wykraczających poza kwestie finansowe.
Odpowiedź na to pytanie nie jest łatwa, ponieważ opłacalność zależy od wielu czynników, takich jak umiejętności artysty, popularność danego rodzaju rękodzieła, popyt na rynku, cena materiałów albo czas potrzebny na wykonanie produktu. A wymieniam zaledwie kilka kwestii, które pierwsze cisną się na usta... czy raczej klawiaturę komputera, na którym piszę ten tekst.
Chcąc jednak wybrać najbardziej opłacalne rodzaje rękodzielnictwa, mogę wymienić następujące:
Pamiętaj, że ostateczny wybór dziedziny, w jakiej zaczniesz działać, zależy przede wszystkim od Twoich umiejętności oraz zainteresowań. Oczywiście nie bez znaczenia pozostają aktualne trendy rynkowe czy preferencje klientów. Jeśli jednak chcesz produkować coś, czego nie jesteś w stanie wytworzyć na wysokim poziomie, raczej wielkich zysków nie odnotujesz.
Rękodzieło może być kupowane przez różne grupy osób kierujących się dowolnymi motywami. Różnorodność potrzeb klientów sprawia, że rynek rękodzieła jest bardzo zróżnicowany i dynamiczny. Mogę jednak podać kilka przykładów grup docelowych dla tego typu produktów:
Tak, sprzedawanie rękodzieła jest w pełni legalne, o ile praktyki handlowe są zgodne z obowiązującymi przepisami prawnymi i wymogami dotyczącymi działalności gospodarczej. Jeśli zastanawiasz się nad rozpoczęciem sprzedaży swoich wyrobów, weź pod uwagę kilka kwestii:
Podsumowując, sprzedawanie rękodzieła jest legalne pod warunkiem przestrzegania obowiązujących przepisów prawa.
[1] Aileen Osborn Webb (1892-1979) była amerykańską mecenaską rzemiosła oraz założycielką organizacji znanej obecnie jako American Craft Council, która co roku przyznaje nagrodę jej imienia. Aileen założyła także Szkołę Amerykańskiego Rzemiosła (SAC), która jest obecnie częścią Rochesterskiego Instytutu Technicznego (RIT).
Więcej ciekawych informacji znajdziesz na stronie głównej bloga o sztuce.
Autor: Wojciech Zieliński
Spędzam sporo czasu na czytaniu o filozofii i psychologii, choć w rzeczywistości po prostu szukam pretekstu, żeby uniknąć zmywania kubków po kawie.
Zawsze chciałem pisać o rzeczach poruszających mnie osobiście. Największą frajdę mam wtedy, gdy mogę zgłębić jakiś fascynujący temat. Zwłaszcza że trzeba się nieźle napracować, by dojść do czegoś sensownego. A kiedy już dochodzę (tylko bez skojarzeń), chętnie dzielę się tym w Internecie. Z nadzieją, że komuś moje słowa pomogą...
Ta strona została znaleziona m. in. przez następujące frazy: dlaczego warto kupować rękodzieło, co daje rękodzieło, prezenty handmade, czy warto kupować rękodzieło, rękodzieło, dlaczego ludzie kupują rękodzieło, zalety rękodzieła.